ژن درمانی روشی نویدبخش برای درمان سندرم آنجلمن - وبلاگ توسعه زندگی

به گزارش وبلاگ توسعه زندگی، دانشمندان دانشگاه کالیفرنیای شمالی آمریکا پیروز شدند با ژن درمانی یک روش امیدوار کننده برای درمان سندرم آنجلمن بیابند.

به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشکی وبلاگ توسعه زندگی به نقل از مدیکال اکسپرس، دانشمندان دانشکده پزشکی UNC در مجله JCI Insight نتیجه آزمایش های اولیه یک استراتژی ژن درمانی را علیه سندرم آنجلمن، یک اختلال رشد عصبی که دارای کنترل و تعادل ضعیف عضلات، صرع غیرقابل درمان و ناتوانی های ذهنی است، تشریح کردند.

سندرم آنجلمن تقریبا از هر 20000 کودک یک نفر را تحت تاثیر قرار می دهد و تنها در آمریکا بیش از 15000 نفر به این بیماری مبتلا هستند. هیچ درمان خاصی وجود ندارد، اما دانشمندان به رهبری بن فیلپات، استاد برجسته زیست شناسی سلولی و فیزیولوژی در دانشکده پزشکی دانشگاه کالیفرنیای شمالی (UNC) و معاون مدیر مرکز علوم اعصاب UNC، قبلا برترین راه برای درمان این اختلال را پیشنهاد نموده بودند؛ بازگرداندن عملکرد ژن UBE3A در نورون ها که در مغز افراد مبتلا به سندرم آنجلمن از بین رفته است.

ژنتیک سندرم آنجلمن از اختلالات تک ژنی کلاسیک مانند فیبروز کیستیک و کم خونی داسی شکل پیچیده تر است. انسان ها یک نسخه مادری و یک نسخه پدری از بیشتر ژن ها را به ارث می برند. سندرم آنجلمن در بچه هایی ایجاد می گردد که نسخه مادری UBE3A آن ها به نحوی جهش یافته یا حذف شده است. به دلایلی که کاملا معین نیست، نورون های بالغ معمولا فقط نسخه مادری UBE3A را بیان می نمایند. نسخه پدری به طور موثر خاموش می گردد؛ بنابراین هنگامی که کپی مادر از بین می رود، عملکرد ژن در نورون ها وجود ندارد. از آنجا که UBE3A پروتئینی را رمزگذاری می نماید که به تنظیم سطح سایر پروتئین های مهم یاری می نماید، فقدان آن به شدت رشد مغز را مختل می نماید.

با پیچیدگی، نورون ها دو نوع مختلف یا ایزوفرم UBE3A متفاوت را بیان می نمایند که طول آن ها کمی فرق دارد، (یک فرم کوتاه و یک شکل بلند در نسبت سه شکل کوتاه برای هر شکل طولانی)

تیم فیلپات توانست نسخه ای از UBE3A بسازد که وقتی به وسیله نورون ها بیان می گردد، فرم های کوتاه و بلند پروتئین UBE3A را با نسبتی نزدیک به نرمال فراوری می نماید. دانشمندان ژن UBE3A درمانی خود را در یک حامل مشتق شده از ویروس یا وکتور که برای تحویل مطمئن به نورون ها مهندسی شده بود، وارد کردند. آن ها محلولی از این ناقل را به فضا های توخالی به نام بطن در مغز موش های مدل سندرم آنجلمن تازه متولد شده که فاقد کپی مادری ژن Ube3a موش هستند، تزریق کردند. مانند انسان های مبتلا به سندرم آنجلمن، این موش ها قادر به بیان پروتئین UBE3A در نورون های خود نیستند و در ماه های اول زندگی دچار نقص حرکتی، تشنج و سایر علائم عصبی می شوند.

فیلپات و همکارانش تایید کردند که UBE3A حامل ناقل در نورون های مغز موش مدل Angelman تنها چند روز پس از تزریق، در سطحی شبیه به ژن طبیعی فعال شد. این درمان یادگیری مهارت های حرکتی و رفتار های ضروری موش در حفاری، نقب زدن و لانه سازی را بازسازی کرد. موش های درمان نشده دچار اختلالات معمولی شبیه به آنجلمن شدند. موش های تحت درمان به میزان موش های درمان نشده خود به حملات صرعی تجربی حساس نشدند و مهمتر از همه، هیچ عارضه جانبی منفی آشکاری نداشتند.

مت جادسون، سرپرست تیم تحقیق گفت: این یک مطالعه اثبات مفهوم بود، اما اگر این نتایج اولیه به کلینیک ترجمه گردد، نشان دهنده پیشرفت های بزرگی در کیفیت زندگی افراد مبتلا به سندرم آنجلمن خواهد بود.

محققان قصد دارند استراتژی خود را بیشتر توسعه دهند، ابتدا با آزمایش های بیشتر روی موش ها و میمون ها برای بهینه سازی دوز و روش های تحویل و در نهایت، در انتظار نتایج ایمنی امیدوارنماینده، آزمایشات بالینی انسانی خواهند بود. محققان انتظار دارند این روش بتواند مزایایی را برای افراد در هر سنی به حتی با فواید متفاوت ارمغان آورد.

فیلپات می گوید: محدوده از تولد تا چهار سالگی احتمالا ایده آل است، اما ما فکر می کنیم که هر زمان بتوانیم عملکرد این ژن را در مغز بازیابی کنیم، احتمالا شاهد بهبود هایی خواهیم بود.

بیشتر بخوانید