روستاهای کویری هم با کمبود زمین مواجهند! - وبلاگ توسعه زندگی

به گزارش وبلاگ توسعه زندگی، بنا به گفته کارشناسان و مسئولان، بسیاری از روستاهای کشور تغییر شکل داده و دیگر اثری از حالت سنتی در آن دیده نمی شود. در شرایطی که افراد ثروتمند به راحتی با پرداخت جریمه می توانند در روستاها ویلا بسازند، ساکنان اصلی با محدودیت طرحهای هادی مواجهند؛ از طرف دیگر طرحهای روستایی دچار چالش کمبود زمین هستند تا جایی که بنا به گفته مدیرکل دفتر امور زمین بنیاد مسکن، حتی در کویر هم مساله کمبود زمین را به شکل حادی داریم می بینیم.

به گزارش وبلاگ توسعه زندگی، نشست عرضه اراضی عمومی و خصوصی؛ موانع و راهکارها روز گذشته با حضور جمعی از اساتید، صاحب نظران و فعالان این حوزه در سازمان ملی زمین و مسکن برگزار شد. در این نشست غلامرضا مجیدی مدیرکل دفتر امور زمین بنیاد مسکن انقلاب اسلامی گفت: بر اساس قانون باید اراضی مشمول طرح هادی به طور رایگان در اختیار بنیاد مسکن قرار بگیرد تا برای ساخت و تامین مسکن روستایی مورد استفاده قرار بگیرد.

وی اضافه کرد: طبق ماده 4 قانون ساماندهی تولید مسکن، اراضی که در محدوده طرح های هادی روستایی تصویب می شوند باید به صورت رایگان در اختیار بنیاد قرار بگیرد تا بتواند توسعه آینده روستاها را انجام بدهد. در سازمان جنگل ها ومراتع این قانون به خوبی انجام می گیرد. بیش از یک و نیم میلیون واحد مسکن روستایی با تسهیلاتی که بعد از قانون در اختیار قرار گرفته بازسازی شده است که در بنیاد مسکن انجام شده است.

مجیدی از جمله مسائل اصلی در روستاها را ایجاد خانه های دوم دانست و گفت: این خانه ها تبدیل به تقاضای کاذب شده است. به عنوان مثال اگر به روستای دربندسر سر بزنید دیگر اثری از روستا در آنجا نمی بینید. فضای لازم برای روستاها در طرح های روستایی قابل پیش بینی نیست؛ در حالی که یک فرد ثروتمند با پرداخت جریمه توانسته ویلا بسازد و این قوانین باعث تعارض شده است. ما خیلی راغب هستیم که ماده ساماندهی شهرداری ها و روستاها اصلاح شود.

مدیرکل دفتر امور زمین بنیاد مسکن انقلاب اسلامی با بیان اینکه ساخت و ساز در روستاها مسائل خاص خودش را دارد اضافه کرد: در روستا شاید در ابتدا فکر کنیم مساله زمین خیلی مهم نیست و فضا باز است. اما حتی در کویر هم مساله کمبود زمین را به شکل حادی داریم می بینیم. محدودیت های قانونی به روستا تحمیل می شود و به روستایی اجازه نمی دهند که در زمین ملکی خودش خانه بسازد.

به گفته مجیدی، بافت قدیمی روستاها منزلت خودش را برای زیست از دست داده و حالت بالاشهر و پایین شهر حاکم شده و حاضر نیستند در بافت قبلی زندگی کنند. بنابراین مشکل فرهنگی داریم و به این راحتی بازسازی رخ نمی دهد.

محدودیت عرضه زمین عامل توسعه عمودی در ساخت مسکن

همچنین محمدرحیم رستمانی ـ مدیرکل دفتر بهره برداری منابع طبیعی ـ ضمن اشاره به چالش های تخصیص زمین برای توسعه ساخت مسکن گفت: به دلیل محدودیت زمین برای ساخت مسکن، از مسئولین انتظار می رود بیشتر در پی توسعه عمودی شهرها برای ساخت مسکن باشند.

وی گفت: ما از متولیان امر تقاضا داریم توسعه شهر و روستا را در سطح افزایش ندهند و خصوصا در شهرها بتوانیم در ارتفاع توسعه بدهیم. اراضی محدود است و هرچقدر بتوانیم بهره وری را افزایش دهیم بهتر است. روستاها دارد به سمت خوش نشینی می رود. در حالی که رسالت روستاها تولید است و قانونگذاری و تصمیماتی گرفته می شود باید به این نکته توجه شود. اگر یک روستایی دام را در حیاط خود نگهداری نکند کجا نگه دارد؟ اما قوانین دارد به سمتی می رود که بیش از یک تعداد دام را نتوان در حیاط نگه داشت تا کسانی که برای تفریح به روستا می آیند از بوی بد اذیت نشوند!

توسعه ساخت مسکن در روستاها نباید امنیت غذایی را به خطر بیندازد

همچنین رفیعی ـ کننده مدیر کل دفتر حفظ کاربری و یکپارچگی اراضی سازمان امور اراضی کشور ـ با اشاره به چالش های موجود در تامین مسکن در روستاها گفت: قانون جهش تولید مسکن اصلا نباید در روستاها اجرا شود، چراکه با تخریب بیشتر زمین های قابل کشت روستایی می تواند امنیت غذایی کشور را با مشکل روبرو کند.

وی گفت: 85 درصد اراضی کشور در تحت مدیریت وزارت جهاد کشاورزی و سازمان جنگلها است. از طرفی همین وزارت جهاد وظیفه تامین غذای همین جمعیت را هم بر عهده دارد. باید این دو با هم دیده بشود. در همین قانون جهش، اراضی درجه یک و دو را مستثنی کرده است.

عرضه زمین باید متناسب با تقاضای مردم برای مسکن انجام شود

غلامرضا کاظمیان ـ مدیرکل دفتر طرح ریزی شهری وزارت راه و شهرسازی ـ با تاکید بر اینکه وظیفه دولت تامین مسکن برای تمامی مردم کشور است، اضافه کرد: در عین حال در بحث عرضه زمین برای ساخت مسکن لازم است به تعادل عرضه و تقاضا توجه شود و تنها در مکان هایی زمین عرضه شود که اولا تقاضای مسکونی وجود دارد و در ثانی منابع طبیعی کافی برای توسعه زیست شهری وجود دارد.

وی ادامه داد: تاکید بنده در وهله اول بر پیوستگی عرضه زمین و تقاضای آن و در مرحله بعدی بر پیوستگی عرضه زمین و منابع موجود برای زیست مردم است. زمین باید در مکان هایی عرضه شود که علاوه بر تقاضای مردم، منابع کافی برای زیست نیز موجود و کافی باشد. بیشتر شهرهای بزرگ ما محصور در زمین های کشاورزی هستند و توسعه افقی آن ها سلامت زیستی کشور را با مخاطره روبرو می کند.

مدیرکل دفتر طرح ریزی شهری وزارت راه و شهرسازی با طرح این سوال که آیا مساله مسکن در ایران مشکل کمبود زمین یا کمبود عرضه واحد مسکونی است؟ گفت: مخالف ساخت مسکن تازه و متناسب و با کیفیت نیستم، اما آیا مساله کمبود عرضه است؟ تصور می کنم مساله مسکن در ایران عرضه زمین نیست که با عرضه مشکل حل شود. چراکه مساحت کل اراضی سکونتگاهی شهری و روستایی در ایران در 60 سال گذشته و رشد مساحت زمین های تجهیز شده و اختصاص داده شده بیش از رشد جمعیت بوده است. در 25 سال گذشته مساحت تخصیص داده شده دو برابر شده اما جمعیت دو برابر نشده پس مشکل عرضه زمین نیست.

عرضه زمین مناسب برای ساخت مسکن با استفاده از ابزارهای مالیاتی

محمد صالح شکوهی ـ عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت ـ نیز با تاکید بر لزوم استفاده از ابزارهای مالیاتی با هدف عرضه زمین مناسب برای ساخت مسکن، گفت: در حال حاضر شرکت های دولتی و بانک ها به دلیل تعارض منافع، از عرضه زمین مناسب برای ساخت مسکن جلوگیری می کنند و این مسئله هم باید با قواعد مناسب و همچنین استفاده از ابزارهای مالیاتی مدیریت شود.

وی تاکید کرد: عرضه زمین برای ساخت مسکن باید به نقاطی معطوف شود که در آنها نیاز واقعی برای سکونت وجود دارد. در واقع باید از عرضه بی ضابطه زمین و مسکن سازی در مکان هایی که نیازی برای سکونت مردم به آن ها نیست جلوگیری شود. در عین حال کلان شهرهای کشور به مقداری بزرگ شده اند که نباید توسعه افقی در اطراف آن ها در دستورکار قرار بگیرد.

تعارض منافع مانع اصلی عرضه زمین از طریق بانک ها و نهادهای دولتی

همچنین فرهاد بیضایی ـ کارشناس حوزه مسکن و شهرسازی ـ ضمن تاکید بر اینکه توسعه عمودی ساخت مسکن در شهرها، کیفیت زندگی مردم را تنزل داده است، اضافه کرد: مطرح کردن مسائلی مثل محدودیت زمین یا امنیت غذایی برای جلوگیری از عرضه زمین برای توسعه افقی شهرها، آدرس غلط دادن به سیاستگذاران است. در حال حاضر مشکل بخش کشاورزی کمبود آب است، نه کمبود زمین و دلیل اصلی اصرار بر توسعه عمودی شهرها، تعارض منافع و کسب سود بانک ها و شرکت های دولتی از زمین داری است که مانع از عرضه زمین برای ساخت مسکن می شوند.

وی ضمن فاجعه خواندن شرایط فعلی توسعه عمودی ساخت مسکن در شهرهای کشور گفت: تراکم بالای زندگی در شهرها موجب شده شهرنشینان به سمت داشتن خانه های بیشتر در روستاها بفرایند و روستاها خوش نشین بشوند. اگر در شهر زندگی مناسبی را ایجاد کنیم و از تراکم فعلی کم کنیم، مردم به روستا نمی فرایند. نباید روی توسعه عمودی در شهر اصرار کنیم.