نسخه واحد برای تغذیه پیچیده نشود ، مردم باید امنیت غذایی داشته باشند - وبلاگ توسعه زندگی

به گزارش وبلاگ توسعه زندگی، خبرنگاران- فتانه انفرادی:هفته دنیای غذا هر سال همزمان با سراسر دنیا در ایران هم گرامی داشته و برنامه های مختلفی به همین مناسبت برگزار می گردد. برنامه هایی که هدف از اجرای آنها اصلاح الگوی تغذیه و حفظ و ارتقای سلامت مردم است.

همه این رخدادها خوب و مبارک است و حتما تاثیر خوب هم دارد اما چه قبول بکنیم چه نه، تا رسیدن به امنیت غذایی، هنوز بسیار فاصله داریم. هنوز به دلایل مختلف در سبد غذایی بعضی مردم آنچه باید موجود باشد وجود ندارد. هنوز هستند خانوارهایی که تمایل دارند سبدغذایی شان را اصلاح نمایند و سبک تغذیه شان را بهبود بخشند اما نمی توانند چون همه چیز دست مردم نیست. تغذیه امری چندوجهی است که اراده مردم و خواست آنها، تنها یک سوی قضیه است.

به بهانه روز و هفته جهانی غذا، با دکتر حسین ملک افضلی اردکانی، استاد ممتاز و پیشکسوت دانشگاه علوم پزشکی تهران به عنوان کسی که در حوزه بهداشت و سلامت کشور سال ها در سمت های متعدد مدیریتی حضور فعال داشته است و علاوه براین فعالیت ها و پژوهش های میدانی زیاد انجام داده و تجارب بسیار زیاد دارد، مصاحبه نموده ایم. دکتر ملک افضلی، عضو فرهنگستان علوم پزشکی و صاحب 13 کتاب و بیش از 170 مقاله علمی به زبان فارسی و انگلیسی در مجلات معتبر داخلی و خارجی است.

* محور سوالات درباره تغذیه، سیاست ها و برنامه های تغذیه ای ایران و راهکارها برای بهبود سبک تغذیه مردم است.

• مردم باید امنیت غذایی داشته باشند

دکتر ملک افضلی می گوید: برای اینکه تغذیه یک جامعه خوب و مناسب باشد چند نکته را همیشه باید مدنظر داشته باشیم. اول اینکه مردم باید به مواد غذایی مناسب و سالم دسترسی داشته باشند. مردم باید امنیت غذایی داشته باشند.

استاد ممتاز و پیشکسوت دانشگاه علوم پزشکی تهران اضافه می نماید: دسترسی به غذا، به دو معنا و مفهوم، هم دسترسی از لحاظ فیزیکی، به این معنا که مردم هر وقت بخواهند بتوانند مواد غذایی را تهیه نمایند و هم اینکه مردم از لحاظ مالی توان تهیه غذای مناسب را د اشته باشند. هدف از امنیت غذایی این است.

او تاکید می نماید: نکته مهم بعدی این است که مردم باید سواد تغذیه ای داشته باشند. به زبان ساده، یعنی خانواده ها باید بدانند، با میزان پولی که دارند چه بخرند؟ چه بخورند؟ و چگونه تهیه نمایند؟

• نگاه به تغذیه همه جانبه باشد

این استاد برجسته می گوید: تغذیه، تنها یک مفهوم علمی نیست. تغذیه امری اجتماعی، مالی و فرهنگی است و باید به آن همه جانبه نگریست.

• برای تغذیه نسخه واحد پیچیده نگردد | باید نیازهای تغذیه ای مردم در هر استان شناسایی گردد

ملک افضلی اضافه می نماید: گرچه با توسعه جاده ها و حمل و نقل و برخورداری از وسایل تکنولوژی های ارتباطی، سطح سواد و آگاهی های مردم حتی در روستاها افزایش یافته است و وضعیت تغذیه مردم به مراتب بیش از پیش ارتقا یافته است اما هنوز باید کارکرد و وضعیت تغذیه را بهبود و ارتقا بخشید.

استاد پیشکسوت دانشگاه علوم پزشکی تهران تاکید می نماید: معتقدم که نباید برای تغذیه مردم نسخه واحد پیچید. چرا که نیازهای تغذیه ای هر استان با استان دیگر و هر شهرستان با شهرستان دیگر و ... متفاوت است. نیازهای تغذیه ای مردم در سیستان و بلوچستان با این و آن استان قطعا تفاوت دارد. از سوی دیگر، هر منطقه ای از کشور ما کشاورزی و عادات غذایی خاص خود را دارد. بر همین اساس، باید نیازهای تغذیه ای مردم در هر استان را شناخت و برآن اساس برنامه ریزی کرد.

عضو فرهنگستان علوم پزشکی اضافه می نماید: به عنوان مثال، اگر می خواهیم فعالیت اثربخشی برای تغذیه مردم انجام دهیم. باید تلوزیون های محلی متناسب با دسترسی های موجود در محل و مهمتر از آن متناسب با فرهنگ مردم و وضعیت مالیشان، برنامه هایی درباره تغذیه سالم تهیه و پخش نمایند. به خاطر دارم، 25 سال قبل به عنوان یک کار پژوهشی، در خانه های بهداشت بروجن، آشپزخانه هایی راه اندازی کردیم. تا مادران از غذای پخته شده در این آشپزخانه به بچه هایشان دهند. برای تهیه غذا، از مواد غذایی که در محل موجود بود، زیر نظر کارشناس تغذیه، استفاده می شد و مواد غذایی، با توجه به اقتصاد خانوارها تهیه و عرضه می شد. این اقدامات انجام شد و نتیجه مطلوب به دست آمد، وزن و قد بچه هایی که از این طریق در خانه های بهداشت تغذیه شدند، به طور معناداری نسبت به گروه شاهد تفاوت داشت و فرزندانی که در خانه های بهداشت از این طریق تغذیه شدند از وزن و قد مطلوب تری برخوردار شدند. این پژوهش در جشنواره رازی برنده و در سازمان بهداشت جهانی هم منتشر و تقدیر شد.

• سواد تغذیه ای از مدارس و دبیرستان ها شروع گردد

او تاکید می نماید: سواد تغذیه ای باید از مدارس و دبیرستان ها شروع گردد. به زنان باید آموزش داد. معتقدم که تغذیه سالم و تهیه غذای سالم، یک. دو. سه، نیست. در تهیه مواد غذایی باید وقت گذاشت. تدبیر و نوآوری داشت.

ملک افضلی اضافه می نماید: براساس پژوهش ها و تجاربی که بر اساس همین پژوهش ها دارم به این نتیجه رسیدم، تمام کسانی که در خرید و تهیه مواد غذایی نقش دارند باید دنبال پیگیری آموزش های تغذیه ای باشند. به اعتقاد من، مردان هم چون در خرید مواد غذایی نقش دارند باید هدف آموزش های تغذیه ای قرار گیرند.

او می گوید: در وضعیت کنونی، به دلیل افزایش آگاهی های مردم به وسیله رسانه های متعدد و همین طور تکنولوژی های نوین ارتباطی، همه باید از فرصت ها استفاده نمایند و تغذیه سالم را به مردم معرفی نمایند. اینکه چگونه می توان متناسب با محل زندگی، متناسب با فرهنگ و متناسب با وضعیت مالی خانوارها، غذای سالم پخت و مصرف کرد.

ملک افضلی ادامه می دهد: از دولتمردان در دوره های مختلف انتظارات مختلف بود. ما شورای عالی امنیت غذایی داریم. در این شورا، رئیس جمهور، وزیر بهداشت، وزیر بازرگانی، وزیرجهاد کشاورزی و ... حضور دارند. در این شورا، بهترین راهکارهای تغذیه ای و سلامت مردم ارائه می گردد.

عضو فرهنگستان علوم پزشکی می گوید: در این شورا باید بحث گردد ببینند که کشاورزی باید در چه جهتی حرکت کند آیا کشاورزی باید درجهت درآمدزایی باشد؟ آیا کشاورزی باید به دنبال صادرات و ارزآوری باشد؟ یا اینکه باید ببینیم که چه بکاریم که مردم سالمتر باشند؟ من نگاه دوم را قبول دارم. به اعتقاد من در سیاست ها کشاورزی، ضمن اینکه باید سیاست های عدم تمرکز لحاظ و مراعات گردد باید سلامت محوری اصل و اولویت باشد. وزیر بازرگانی اگر از واردات صحبت می نماید واردات باید با نگاه سلامت محوری باشد. اینکه چه وارد کنیم؟ چگونه وارد کنیم و چگونه کنترل ونظارت کنیم تا نگاه سلامت محوری لحاظ گردد.

• استفاده بی رویه و بی حساب و کتاب از سموم کشاورزی عوارض جبران ناپذیر دارد

ملک افضلی اضافه می نماید: سموم کشاورزی نباید بی در و پیکر و بدون هیچ ملاحظه ای استفاده گردد. استفاده بی رویه و بی حساب و کتاب سموم شیمیایی در مواد غذایی و محصولات کشاورزی عوارض جبران ناپذیری برای سلامت مردم دارد و این عوارض و آثار مخرب و سو ممکن است سالها پس از مصرف خودش را نشان دهد. میزان سرطان ها افزایش یابد و ...

این استاد برجسته دانشگاه می گوید: وزارت بهداشت هم باید نظارت و رصد کند. باید ببیند که مردم در هر استان چه نیازها و چه رفتار تغذیه ای و ... دارند و سپس براساس مشاهدات و نتایج، چه مداخلاتی باید انجام دهد و این مداخلات را به صورت پایلوت انجام دهد و پس از آن اقدامات بعدی و بعدی و بعدی.

عضو فرهنگستان علوم پزشکی اضافه می نماید: به خاطر دارم، خانم دکتر شیخ الاسلام با چه زحمتی، برای اضافه کردن استفاده نمک یددار در مواد غذایی به سراغ کارخانه های صنایع غذایی رفت. الان می بینیم که عده ای درباره نمک ید دار که برای سلامت نقش حیاتی، ایفا می نماید، جوسازی می نمایند. می گویند سراغ نمک دریاچه ارومیه بروید و چه و چه و متاسفانه گاه در فضای مجازی به مردم استفاده نادرست و غلط می دهند و اینجاست که موضوع سواد سلامت اهمیت و ارزش پیدا می نماید.

• برنامه های خوب استمرار ندارد

ملک افضلی تاکید می نماید: از سوی دیگر، از این نکته هم نباید غفلت کرد و نادیده گرفت که در ایران، اگر برنامه خوبی هم تدوین گردد، برنامه ها برای اجرایی شدن استمرار ندارد. با رفتن این مدیر یا آن مدیر متاسفانه، بسیاری از برنامه های خوب متوقف می گردد و این یک نقطه ضعف بزرگ است.